Su kalitesini belirlemek için geliştirilen indeks patent aldı

22.12.2024- Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) akademisyenlerinin, su havzalarını ve içerisinde yaşayan canlı türlerini inceleyerek elde ettikleri dijital verilerle hazırladığı indeks, TÜRKPATENT tarafından tescillendi.

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) akademisyenleri tarafından, Türkiye’de su kalitesini belirlemek amacıyla geliştirilen “EurAsian Fish Index” (EAFI 1.0), Türk Patent ve Marka Kurumunca (TÜRKPATENT) tescillendi.

NEVÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Erdoğan Çiçek ve Doç. Dr. Sevil Sungur ile Hacıbektaş Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu öğretim görevlileri Alper Görgün ve Orçun Bağra tarafından üzerinde 2017 yılından beri çalışılan hesaplama sistemi, TÜRKPATENT tarafından “buluş” kategorisinde patent almaya hak kazandı.

Prof. Dr. Çiçek başkanlığındaki ekibin, 2014 yılından beri ülke genelinde su havzalarını ve içerisinde yaşayan canlı türlerini inceleyerek elde ettikleri dijital veriler, tüm halkın kullanımına da sunuldu.

Prof. Dr. Çiçek, AA muhabirine, AB uyum süreci kapsamındaki yükümlülüklerden birinin de “AB Su Çerçeve Direktifi”ne uyum sağlamak olduğunu, bu kapsamda gerekli biyotik indekslerin geliştirilmesi ve kullanılması amacıyla sürdürdükleri çalışmayı hayata geçirdiklerini belirtti.

Sistem kamu ve özel sektörün kullanımına sunuldu

Yıllarca emek verdikleri çalışmaların sonucunda ortaya çıkan sistemin, önemi her geçen yıl artan su rezervlerinin korunmasında hayati role sahip olabileceğini aktaran Çiçek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Geliştirdiğimiz bu yöntemi web sunular aracılığıyla herkese açtık. Herhangi bir kişi herhangi bir bölgede rastlamış olduğu balık türlerini ve sayısını girerek o suyun kalitesini tahmin etmek amacıyla kullanabilir. Yazılımını hazırladık ve tüm halkın kullanıma açtık. Çevre açısından baktığımızda su, evrensel bir kaynak olup suyun belirli bir kalitede olması gerekiyor. Çalışmamız, sularımızın kalitesinin belirlenmesi açısından oldukça önemli. Suyun ne düzeyde kirli olduğu hakkında da bilgi edinmiş oluyoruz. Dolayısıyla herhangi bir çevre kirliliğinin bu yöntemle belirlenmesi durumunda müdahale etmeye veya ilgili kurumları uyarmak adına da bu sistem kullanılabilir. Örneğin herhangi bir suda alabalığa rastlıyorsak ‘bu su iyi kalitededir’ diyebiliyoruz. Ancak alabalığın yaşaması gereken suda sadece sazangillere rastlıyorsak bu suyun yüksek kalitede olmadığına karar verebiliyoruz. Geliştirilen indeks, bilim insanlarının yanı sıra su ile ilgili devlet kurumları ve özel sektör kuruluşları tarafından da kullanılabilir.”

Yaptıkları araştırmalar sonucunda değerli veriler elde ettiklerini ifade eden Çiçek, “Ülkemiz balık türü bakımından oldukça zengin. Türkiye’de 431 tatlı su balık türü var, bunun 221’i sadece ülkemizde bulunan endemik türlerden oluşmakta. Avrupa’da yaklaşık 600 tür var ve endemik tür sayısı bizimkinden daha düşük. Böylece Türkiye’nin büyük bir biyoçeşitliliğe sahip olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.

Doç. Dr. Sevil Sungur ise Türkiye’ye özgü geliştirilen ve balıkları biyolojik unsur olarak kullanan bir indeksi ortaya çıkardıklarını kaydederek, “Suyun kalitesi ve sürdürülebilirlik kullanımına yönelik belirlemeler yapmış oluyoruz. Bu, hem ülkemiz hem de revize edilerek diğer ülkelerin de uygulayacağı şekilde kaynak olarak kullanıma sunuldu.” ifadesini kullandı.